همجنس گرایی،همجنس خواهی یا گرایش به جنس

علل و ریشه های مشکل گرایش به همجنس از کجا نشأت می گیرد؟

به نقل از آقای دکتر روح اله بای فوق دکترا و فلوشیپ سکس تراپی و سلامت جنسی از دانشگاه USM پژوهشها نشان میدهند ریشه های گرایش به همجنس از ترکیبی از عوامل زیستی و محیطی ناشی میشود، اما هنوز اجماع علمی کامل وجود ندارد:

**عوامل زیستی**
– **ژنتیک**: تأثیر ژنها به صورت غیرمستقیم و با درجات متوسط گزارش شده، اما هیچ ژن خاصی به طور قطعی شناسایی نشده است.
– **هورمونهای جنینی**: قرار گیری در معرض هورمونهای خاص در رحم مادر ممکن است بر تمایز جنسی مغز تأثیر بگذارد.
– **ترتیب تولد برادران**: احتمال همجنس‌گرایی در پسران متولد شده بعد از چند برادر بیشتر است، احتمالاً به دلیل واکنش سیستم ایمنی مادر.

**عوامل محیطی**
– **تجربیات کودکی**: برخی مطالعات قدیمی تر به روابط خانوادگی (مثل غیبت پدر یا مادر بیش حمایتگر) اشاره میکنند، اما این نظریات امروزه به طور گسترده رد شده اند.
– **فشار اجتماعی**: گروههای همسالان یا تجربیات طرد شدگی ممکن است بر ابراز گرایش تأثیر بگذارند، نه لزوماً بر شکل گیری آن.
– **سوءاستفاده جنسی**: تجربیات آسیب زا گاهی با تغییر جهت گیری جنسی مرتبط دانسته شده، اما رابطه علّی مستقیم اثبات نشده است.

**تحقیقات اخیر بیشتر بر تعامل پیچیدهٔ عوامل پیش از تولد (زیستی-هورمونی) تأکید دارند تا عوامل تربیتی.

آیا ژنتیک نقش مهمی در شکل گیری همجنسگرایی دارد؟

دکتر روح الله بای فوق دکترای سلامت جنسی و ریاست گروه سلامت جنسی انجمن مطالعات ایران  اظهار می دارند که پژوهش‌ها نشان می‌دهند ژنتیک **نقش جزئی** در گرایش همجنسگرایانه ایفا می‌کند، اما نه به عنوان عامل تعیین‌کننده.

**مهم‌ترین یافته‌ها:**
– **هیچ ژن واحدی** برای همجنسگرایی وجود ندارد.
– **ترکیبی از واریاسیون‌های ژنتیکی** (تا ۲۵٪ تأثیر) با رفتارهای همجنسگرایانه مرتبط است.
– **۵ ناحیه ژنتیکی** در کروموزوم‌های ۴، ۷، ۱۱، ۱۲ و ۱۵ با گرایش جنسی مرتبط‌اند، اما مجموعاً کمتر از ۱٪ تأثیر دارند.
– **عوامل غیرژنتیکی** (هورمون‌های جنینی، محیط) نقش غالب‌تری دارند.

و نهایتا جناب دکتر بای که معدود فارغ اتحصیلان رشته سلامت جنسی هستند در جمع‌بندی بندی بیان می کنند. که ژنتیک به‌ تنهایی قادر به پیش‌بینی گرایش جنسی نیست و تعامل پیچیده‌ای با عوامل محیطی و بیولوژیکی دارد.

ایشان در بطن دوره آموزشی سکس تراپی پیشرفته برای متخصصان به این موضوع که آیا ژنتیک در همجنسگرایی مردان و زنان به صورت یکسان مؤثر است یا خیر؟ به این شکل می پردازند:

پژوهش‌ها نشان می‌دهند **ژنتیک به صورت یکسان در همجنسگرایی مردان و زنان مؤثر نیست** و تفاوت‌های قابل توجهی وجود دارد:
– **واریاسیون‌های متفاوت**: برخی واریاسیون‌های ژنتیکی مرتبط با رفتار همجنسگرایانه در مردان (مثلاً در کروموزوم‌های ۸، ۱۳، ۱۴) و زنان (مانند کروموزوم ۱۱) **متفاوت** گزارش شده‌اند.

– **سهم ژنتیک**: تأثیر کلی ژنتیک در هر دو گروه **جزئی** (۸-۲۵٪) است، اما الگوهای ژنتیکی مردان و زنان **همپوشانی کامل ندارند**.
– **عوامل غیرژنتیکی**: در مردان، **ترتیب تولد برادران** (تأثیر سیستم ایمنی مادر) به عنوان یک عامل غیرژنتیکی مهم مطرح است، اما این الگو در زنان دیده نمی‌شود.
– **مطالعات گسترده**: تحقیقات روی ۴۷۰ هزار نفر نشان داد واریاسیون‌های مرتبط با رفتار همجنسگرایانه در مردان و زنان **متفاوت** است، اما هیچ ژن واحدی مسئول نیست.

**جمع‌بندی**: ژنتیک در همجنسگرایی مردان و زنان **به شکل متفاوتی عمل می‌کند**، اما در هر دو گروه سهم آن محدود و در تعامل با عوامل محیطی است.

دکتر روح اله بای درمانگر مشکلات جنسی و زناشویی و  اولین فلوشیپ سکس تراپیست ایرانی و عضو هیات علمی مرکز جهانی مطالعات خانواده در توضیح اثر عوامل غیر ژنتیک در شکل‌گیری گرایش جنسی را بدین شکل بیان می کنند:

**عوامل غیرژنتیکی مؤثر در گرایش جنسی**
۱. **هورمون‌های پیش از تولد**:
– **تعادل هورمونی** در رحم (مانند تستوسترون و استروژن) بر تمایز جنسی مغز اثر می‌گذارد.
– **اختلالات غدد درون‌ریز جنینی** با افزایش احتمال همجنس‌گرایی مرتبط است.

۲. **محیط رحمی**:
– **واکنش سیستم ایمنی مادر** به جنین مذکر در بارداری‌های مکرر پسر (اثر ترتیب تولد برادران) به عنوان یک عامل غیرژنتیکی مهم در همجنس‌گرایی مردان مطرح است.
– **استرس مادر** یا قرارگیری در معرض مواد شیمیایی خاص طی بارداری ممکن است بر رشد عصبی-جنسی جنین تأثیر بگذارد.

۳. **عوامل روانی-تجربی**:
– **تجربه جنسی** در نوجوانی ممکن است بر ابراز گرایش اثر بگذارد، اما **گرایش پابه را تغییر نمی‌دهد**
– **سوءاستفاده جنسی** در کودکی گاهی با گرایش همجنس‌گرایانه مرتبط است، اما **علت مستقیم** محسوب نمی‌شود.

۴. **فرهنگ و جامعه**:
– **پذیرش اجتماعی** بیشتر، ابراز گرایش‌های غیر دگر جنس‌گرا را تسهیل می‌کند، اما **گرایش ذاتی ایجاد نمی‌کند.**
– **الگوهای تربیتی** سخت‌گیرانه درباره نقش‌های جنسیتی ممکن است بر چگونگی ابراز گرایش اثر بگذارد.

۵. **عوامل عصبی-ساختاری**:
– **تفاوت‌های آماری** در اندازه برخی نواحی مغز (مانند هیپوتالاموس) بین همجنس‌گرایان و دگرجنس‌گرایان گزارش شده، اما رابطه علّی مشخص نیست.

**نکته محوری**: این عوامل **در تعامل پیچیده** با هم عمل می‌کنند و هیچیک به‌تنهایی تعیین‌کننده نیستند. گرایش جنسی ترکیبی از تأثیرات پیش‌تولدی و پس‌تولدی است.

این مشاور و تراپیست جنسی  در پاسخ به سوال چه تفاوت‌هایی در تأثیر هورمون‌های جنینی بر گرایش جنسی مردان و زنان وجود دارد؟ می گویند:

**تفاوت تأثیر هورمون‌های جنینی بر گرایش جنسی مردان و زنان**
پژوهش‌ها نشان می‌دهند هورمون‌های جنینی به‌ویژه **آندروژن‌ها** (مانند تستوسترون) در شکل‌گیری گرایش جنسی مردان و زنان **تفاوت‌های کلیدی** ایجاد می‌کنند:

۱. **جهت تأثیر هورمونی**
– **مردان**: **کمبود آندروژن جنینی** با گرایش همجنس‌گرایانه مرتبط است. مردان همجنس‌گرا اغلب **الگوهای فیزیکی نزدیک به زنان** (نسبت انگشتان، گسیل‌های صوتی گوش) نشان می‌دهند که نشانگر قرارگیری کمتر در معرض آندروژن است

– **زنان**: **قرارگیری بیشتر در معرض آندروژن جنینی** با گرایش همجنس‌گرایانه مرتبط است. زنان همجنس‌گرا اغلب **ویژگی‌های فیزیکی مردانه‌تر** (نظیر نسبت انگشتان) دارند.

### ۲. **شدت تأثیر**
– **زنان**: ارتباط بین هورمون‌های جنینی و گرایش همجنس‌گرایانه **قوی‌تر** گزارش شده است. مثلاً **نسبت انگشتان** و **گسیل‌های صوتی گوش** در زنان همجنس‌گرا به‌طور معناداری با الگوهای مردانه همخوانی دارد.
– **مردان**: این ارتباط **پیچیده‌تر** است و عوامل غیرهورمونی (مانند **تأثیر سیستم ایمنی مادر** در بارداری‌های مکرر پسر) نقش پررنگ‌تری ایفا می‌کنند.

### ۳. **الگوهای ژنتیکی-هورمونی**
– **مردان**: نواحی ژنتیکی مرتبط با گرایش جنسی (کروموزوم‌های ۸، ۱۳، ۱۴) ممکن است با **حساسیت به آندروژن** تعامل داشته باشند.
– **زنان**: ارتباط ژنتیکی مستقیم کم‌تری گزارش شده و **تأثیر هورمون‌ها غالب‌تر** است.

### ۴. **شواهد بالینی**
– **هایپرپلازی مادرزادی آدرنال** (CAH) در زنان: افزایش تولید آندروژن جنینی، **شیوع بالاتر همجنس‌گرایی** را در این گروه نشان می‌دهد..
– **مردان تغییرجنسیت‌داده‌شده**: پسرانی که به‌دلیل اختلالات فیزیکی به عنوان دختر بزرگ شده‌اند، **گرایش به زنان** را حفظ می‌کنند، که نشان‌دهنده **سازمان‌دهی پیش‌تولدی مغز** توسط هورمون‌هاست.

### ۵. **رفتارهای مرتبط**
– **دست برتری**: احتمال چپ‌دستی یا دودستی بودن در همجنس‌گرایان **بالاتر** است، به‌ویژه در زنان، که نشانگر **تأثیر هورمون‌ها بر سازمان‌دهی مغز** است.
– **بلندی قد**: مردان همجنس‌گرا اغلب **بلندقدتر** از میانگین هستند، که ممکن است با **تعادل هورمونی جنینی** مرتبط باشد.

**جمع‌بندی**:
– در زنان، **افزایش آندروژن جنینی** با همجنس‌گرایی ارتباط قوی‌تری دارد.
– در مردان، **کاهش آندروژن جنینی** و **عوامل غیرهورمونی** (مانند واکنش ایمنی مادر) نقش پررنگ‌تر ایفا می‌کنند.
– **هیچ الگوی هورمونی واحدی** برای پیش‌بینی گرایش جنسی وجود ندارد و این فرآیند **چندعاملی** است.

برگرفته از کارگاه تخصصی تربیت درمانگر جنسی دکتر روح اله بای:اولین و تنها فوق دکترای و فلوشیپ تشخیص و درمان اختلالات جنسی در ایران و آسیا-بخش درمانهای خانواده دانشگاه علوم پزشکی USM،عضو هیات علمی مرکز جهانی مطالعات خانواده و ریاست گروه سلامت جنسی انجمن مطالعات خانواده ایران